Enflasyon nedir?
Enflasyon nedir?
Enflasyon, genel fiyat seviyesindeki sürekli ve geniş kapsamlı artışı ifade eder. Başka bir deyişle, enflasyon, mal ve hizmetlerin genel fiyatlarının zaman içinde yükselmesi ve paranın satın alma gücünün azalmasıdır. Enflasyon, bir ekonomideki fiyatların ortalama olarak ne kadar arttığını gösterir ve çeşitli ekonomik etkenlerden kaynaklanabilir.
Enflasyonun ölçülmesinde genellikle iki ana endeks kullanılır:
- Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE): Belirli bir dönem içinde tüketicilerin satın aldığı mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişimi ölçer. Bu endeks, gıda, giyim, konut, sağlık, ulaşım gibi çeşitli kategorilerdeki fiyat değişimlerini içerir.
- Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE): Üreticilerin mal ve hizmet üretiminde kullandıkları girdi fiyatlarındaki değişimi ölçer. ÜFE, üretim maliyetlerindeki değişikliklerin nihai ürün fiyatlarına nasıl yansıdığını gösterir.
Enflasyonun başlıca nedenleri şunlar olabilir:
- Talep Enflasyonu: Talebin arzdan fazla olması durumunda fiyatların yükselmesi. Örneğin, bir ürüne olan talep arttığında, eğer arz sabit kalıyorsa, fiyatlar yükselebilir.
- Maliyet Enflasyonu: Üretim maliyetlerinin artması sonucu fiyatların yükselmesi. Örneğin, enerji maliyetlerinin veya hammadde fiyatlarının artması, üretim maliyetlerini ve dolayısıyla nihai ürün fiyatlarını yükseltebilir.
- Para Arzının Artması: Merkez bankasının piyasaya fazla miktarda para sürmesi, paranın değer kaybetmesine ve fiyatların yükselmesine neden olabilir.
Enflasyon, ekonomik büyüme ve istikrar açısından önemli bir göstergedir. Yüksek enflasyon, ekonomiyi olumsuz etkileyebilirken, çok düşük enflasyon veya deflasyon da ekonomik durgunluğa işaret edebilir. Bu nedenle, birçok merkez bankası, enflasyonu belirli bir hedef aralığında tutmayı amaçlar.